Wat is een Japanse theeceremonie?

Het drinken van Matcha thee wordt in Japan op sommige vlakken nog steeds heel serieus genomen. Hoewel de meeste Japanners Matcha thee in hun dagelijks leven drinken, is Matcha als theesoort ook een kern in de bereiding van de Japanse theeceremonie. Deze ceremonie wordt in Japan ook wel Chanoyu of Chado genoemd. Dit laatste betekend zoveel als de weg, of het pad van de thee.

Deze ceremonie gaat echter net zo veel om het drinken van Matcha als om het gehele process; om de schoonheid van het ritueel, om het zo mindful en bewust mogelijk bereiden van de thee vanuit het hart in een omgeving die daar toe uitnodigt. De gastheer of gastvrouw denkt met elk gebaar en elke beweging aan de beleven van de gasten van de theeceremonie.

Waarom worden Japanse theeceremonies gehouden?

Het doel van een Japanese theeceremonie is veelal het creëren van een relaxte sfeer en manier van communiceren tussen de gastheer/vrouw en de gasten. In diepste zin is het doel een zekere spirituele bevrediging door het drinken van Matcha thee en stille contemplatie of meditatie. Daarom zijn er aan een ceremonie veel rituelen en gewoonten gebonden die niet zijn weg te denken en dit is wat zoals boven vermeld Chado wordt genoemd. Op een voor velen meer benaderbaar niveau dient een Japanse theeceremonie simpelweg als entertainment waarbij gasten worden uitgenodigd voor het drinken van een thee in een fijne en relaxte omgeving die de zintuiglijke waarneming verhoogt dit laatste zouden Japenners eerder Chanoyu noemen, zoals boven vermeld.

Mensen die een Japanse theeceremonie persoonlijk hebben bijgewoond begrijpen al snel dat het serveren van Matcha thee in Japan zowel een kunst als een spirituele discipline is. Ook de bloemschikking, keramiek, kalligrafie zijn enorm belangrijke elementen van de Matcha theeceremonie en niet weg te denken. Verder is het voor de gastheer of vrouw om een speciale maaltijd (Kaiseki) te kunnen koken, en hoe bloemstukken geschikt kunnen worden.

Als je een keer een Japanse theeceremonie zou willen bijwonen dan kan dat onder meer in Amsterdam. Meer informatie is hierover te vinden bij 't Japans Cultureel Centrum.

Wabi-Sabi

Een belangrijk concept bij Japanse theeceremonies is "Wabi-Sabi". Dit betekend zeer vrij vertaal zoveel als: "De waardering van de schoonheid van dingen in al hun simpelheid en natuurlijke vergankelijkheid" en "de vervullende eenzaamheid van de natuur, weg van de beschaving." Anders gezegd bedrukt dit combi-concept van Wabi en Sabi zowel de spirituele kant van ons bestaan wat vaak het beste naar voren komt in stilte, en de materiële kant van ons bestaan met zijn natuurlijke verval en imperfectie. De link naar bijvoorbeeld het Zen-Boeddhisme is voor velen dan ook snel gemaakt en een waardevolle dimensie en invloed op deze ceremonie. Het mooie aan een Japanse theeceremonie is dan ook het sterke contrast tussen zaken als de bloemschikkingen, keramiek en rituelen waar veel aandacht aan is besteed aan de ene kant, en de imperfecties van bijvoorbeeld het kamer interieur en de ruimte zelf. Muren zijn geregeld onbeschilderd, houten pilaren en balken onbehandeld, zoals het er in de natuur ook uit zou zien. Dit contrast geeft een bijzondere dimensie aan het geheel dat moeilijk in woorden te vatten is.

De school of Life heeft een prachtige video over het concept van Wabi-Sabi:

Een Japanese theeceremonie klinkt misschien erg ritualistisch en inflexibel, maar dit is zeker niet geheel waar. De bloemschikking en keuze van keramiek door de gastheer/vrouw kan bijvoorbeeld enorm verschillen afhankelijk van bijvoorbeeld de jaargetijden en wensen en doelen van de gastheer/vrouw. Dit laatste vooral tot uiting komend in de al genoemde kalligrafie, die gebruikt wordt om op een stuk opgehangen perkament deze wensen en doelen voor een specifieke theeceremonie van de gastheer/vrouw wordt tentoongesteld. En zo kan naar gelang de omgeving, de architectuur en verzorging (of juiste bewuste nalatigheid daarvan) van de omgeving een theeceremonie hele andere dimensies aannemen.

Japans theehuis bij Cowra Japanese Garden.

Korte geschiedenis

De eerste mensen die groene thee van China naar Japan brachten waar Zen monniken. Hoewel Japanse groene thee door Chinezen al was geïntroduceerd in Japan rond de 8e eeuw, kwam de verpoederde variant die we Matcha noemen pas rond de 12e eeuw naar Japan. De gewoonte van het houden van sociale bijeenkomsten voor het drinken van thee verspreide zich over Japan rond de 14e eeuw onder de elite. En geleidelijk werd één van de hoofdzaken tijdens deze theeceremonies het waarden van Chinese kunst in een serene atmosfeer en omgeving. Vooral door invloeden van het Zen-Boeddhisme is de theeceremonie uitgegroeid tot hoe het vandaag de dag nog steeds wordt beoefend.

← Vorige Post Volgende Post →